LONGAN SA LUNGGA

KAILANGAN talagang gamiting madalas nang maging madulas kahit lang sa himod ng dila ang ilang bagong kalap na mga kataga—magiging bahagi, maihahanay sa pansariling harem ng mga salita. Mapapaniwalaan ang giit ng Lewis Carroll na “ginagamit tayo ng mga salita gaya ng paggamit natin sa mga salita.” The process seems akin to sexual intercourse, is it not?



Kaya nga sa halip na ituring na hukbo—a 700-word force to get along; at least 3,000 to get a job; about 10,000 stockpiled to have a social role, and some 60,000 words to be an arbiter of the tongue, as findings have it – ang natitipong salita sa imbakan ng katawan-diwa, mas masaya na ituring na harem. Para laging may nakatokang katalik at kaniig, manatili ang sigla at tindi ng pagnanasa. Para mas may mababakas na lamyos ng pakikipagsiping.



Each word embodies loveliness, a beauty, a wonder willing for a romp and a go… coaxed to come in intercourse. Kaya nga kahit mayroon nang kabiyak, marami pa ring alindog ang binibiyak, damuho-ho-ho-ho!



Nabanggit sa mga kausap na tila yata walang katutubong kataga na katumbas ng “toad” na nagtatampisaw wari sa lawa-lawaang nasiksik sa naglutang na quiapo (Pistia stratiotes, often called water cabbage)—pinagkukunan ng retrato ang tila bunton ng kulubot at kulugo sa mga nakadipang dahon ng halamang-tubig, magkapiling ang kaaya-aya at karima-rimarim sa paningin. Ah, iguguhit daw ng marikit na larawan ang sanlibong salita.



Teka. bathalumang palaka si Heket ng mitong Ehipto—na ang larawan ay pinaniniwalaang pampasuwerte at humahakot ng tala-talaksang pera. Laging nakapaling sa kaliwa ang larawan ni Heket na sumasagisag din sa kasaganaan at walang humpay na daloy ng biyaya sa buhay.



Pero palakang bukid ang katumbas ni Heket—tugak sa Pampanga, tukak diay ti amianan… design motif nga pala ang anyo ng palaka sa sinaunang habing Iluko… suwerte raw ang naturang disenyo na tinatawag na sinantukak, nakatambad madalas sa habing kalupi o cloth-woven wallet (para hiyang sa walang humpay na salin ng salapi) at sa kumot para yata talagang nakahiga’t nakalublob ang buong katawan kahit natutulog sa sangkatutak na suwerte’t salapi. Mas maaga yatang nakarating sa hilaga amg allimuom ng paniniwala mula Ehipto’t China.



Pero talagang sapak sa panlasa ang palakang bukid kahit gawing tinola, adobo o relyeno. Dahil pulos kulisap lang ang nilalantakan nito, may kakaibang talab sa katawan… mapupukaw ang paninindigan ng singkapan, ah, a mild case of priapism na madaling malulunasan… mas matamis nga naman ang longan kapag nasa lungga.



Sa China pa umaangkat ng longan at doon din idinadambana ang bathalang Liu Hai na nagpapamudmod ng ta… oops, ng salapi at masaganang kabuhayan. Ang nilalang na may taglay na kapangyarihan ni Liu Hai? A three-legged toad. Its likeness is sold in most Asian curio and feng shui shops.



Maiisip na dalawa lang talaga ang hita ng naturang animal. Ang ikatlo, nakapagitan sa dalawa’t salsakan ng taba. At haba.



Batay sa mga ganitong kuntil-butil, naimungkahi sa mga kausap ang katumbas ng toad sa ating wika. Palakantoad.



Natanto sa huli na mas angkop talaga ang tawag dito mula Licab, Nueva Ecija. Karag. Tahasang hinango mula sa naturang kaanak ng palaka—“How public, like a frog. Telling your name the livelong day. To an admiring bog”—na nagbubunyag ng kanyang pangalan sa sariling bibig, sa sariling garalgal na tinig na nag-aanyaya ng ulan.



K-r-r-a-g… K-r-r-a-g… K-r-r-a-g…



Isa na namang kataga ang nadagdag sa talasalitaan. Isang dagdag sa lumalaking harem na paulit-ulit na maglaaan ng mga diwata’t lakambini na makakaniig at makakapanaig sa daloy ng diwa.



At habang bumubulas sa paglaki ang talasalitaan, muli’t muling mahihimmas ng imahinasyon hindi lang ang tamis ng longan sa lungga… pati na pagsalpak ng longanisa sa lungga ng pangga, mwa-ha-ha-haw!